بوئینگ ۷۳۷

بوئینگ ۷۳۷

در سال ۱۹۶۴ بوئینگ  در حال تولید هواپیمای موفق بوئینگ ۷۲۷ بود که باب جدید در هواپیما های  تجاری  باز کرد ولی بسیاری از خطوط هوایی امریکا و اروپا خواهان یک هواپیمای مسافربری  کوچکتر با برد حدود ۱۶۰۰ کیلومتر بودند تا در مسیر های کوتاه استفاده  شود. در سال ۱۹۶۵ بوئینگ یک طرح با ظرفیت ۷۰ نفر را پیشنهاد داد  ولی از انجای که خطوط  هوایی المان غربی لوفت هانزا  دنبال این طرح البته با ظرفیت ۱۰۰ نفر بود، بوئینگ طرح خود را کشیده تر کرد

بوئینگ چندنی طرح را بررسی کرد. در ان زمان در  هواپیماهای کوتاه برد نصب موتور در انتهای  بدنه مانند بوئینگ ۷۲۷ و دی سی ۹ مرسوم بود ولی به دلیل اینکه  تعمیر و نگهداری  هواپیمای کمی سخت میشد بوئینگ ترجیه داد تا موتور را زیر بال قرار دهد.

اولین فروند از هواپیمای جدید  با نام بوئینگ ۷۳۷  در ۹ اوریل سال ۱۹۶۷ پرواز کرد  و در ۱۰ فوریه سال بعد تحویل لوفت هانزا المان غربی شد. بوئینگ ۷۳۷ به سرعت تبدیل به چهره  محبوب مشتریان شد و همچنان تولید می شود و به ان لقب دوردانه بوئینگ  به عنوان پر فروشترین هواپیمای مسافربری جت جهان  دادند

بوئینگ  ۷۳۷ در مدلهای مختلف تولید شد و گفت در مورد ویژکی  کلی  ان کمی سخت است زیرا مدلهای مختلف ویژگی های مختلفی  دارد. بوئینگ ۷۳۷  در نسخه اولیه دارای  طول ۲۸ متر  بود که از سه خدمه شامل خلبان کمک خلبان و مهندس پرواز استفاده  میکند ولی در مدلهای بعدی طول هواپیما افزایش  یافت و خدمه به دو نفر کاهش یافتند . در نسخه اولیه تا ۱۲۴ نفر در حالت کلاس اقتصادی  حمل میکرد  که کمترین میزان  در مدلهای بوئینگ است ولی در نسخه های بعدی حتی به ۲۲۰ نفر نیز افزایش یافت . در نسخه  میانه و اخر یعنی نسخه  های که همکنون تولید می شود یا در اینده وارد خدمت خواهد شدند  برد افزایش یافته و دست  کم چهار مدل مختلف موتور  روی هواپیمای نصب شد. تمامی مدلهای دارای یک راهرو  با دو ردیف صندلی هستند که در هر سمت راهرو سه ردیف صندلی قرار دارد. از انجایی که مدلهای ۷۳۷ فرق بسیار با هم دارند به سرعت به بررسی مدل ها خواهمیم پرداخت

بوئینگ ۷۳۷ اورجینال

به دو نسخه  اولیه سری ۱۰۰ و ۲۰۰  بوئینگ ۷۳۷ اورجینال   میگویند.

بوئینگ ۷۳۷ سری  ۱۰۰

این نسخه  ۳۰ فروند از ان بیشتر ساخته نشد نخستین  نمونه تولید بوئینگ ۷۳۷ است  که دارای ظرفیت ۱۲۴  نفر بود و  از سه خدمه بهره می برند  در این نسخه  کابین کاملا انلوگ بود و تنها یک نمایشگر سی ار  تی قابل برنامه ریزی  برای دادن داده های پروازی  به هواپیمای بود. این هواپیمای دارای دو موتور Pratt & Whitney JT8D  بود که دارای  روکشی لوله شکل بود. این موتور از نخستین  موتورهای توربوفن  تولید جهان بود که شهرت بسیار در دوران  خود داشت و بر روی هواپیماهای  چون بوئینگ ۷۲۷ و دی سی ۸ نصب شد و دارای   قدرت ۱۴۵۰۰  پاوند رانش بود. این هواپیما  میتواند  با بیشترین ظرفیت خود به برد ۲۸۵۰ کیلومتر برسد و سوخت داخلی ان ۱۷۹۰۰ لیتر است

بوئینگ ۷۳۷ سری ۲۰۰

اخرین نسخه و پرتولید ترین نمونه بوئینگ ۷۳۷ اورجینال است   که دارای شکل و فنی مشابه نسخه قبل بود  ولی دو متر کشیده تر شده بود و ظرفیت ان به ۳۰ متر رسیده بود و ظرفیت سوخت داخلی ان به ۱۸۱۰۰ لیتر افزایش یافته بود تا برد ان با ۱۳۶ مسافر ۳۵۰۰ کیلومتر افزایش  یافت. کابین مشابه  نسخه قبلی است ولی دارای دو نمایشگر سی ار تی  یکی برای هر یکی از خلبان است   . این نسخه  در سال ۱۹۶۸ وارد خدمت شد و تا پایان  تولید ۹۹۱ فروند ان تولید شد که همچنان به تعداد محدود در خدمت  است . ۱۰۴ فروند از  نسخه باری این مدل با نام ۷۳۷ سری ۲۰۰ مدل سی ساخته شد که دارای  یک درب بارگیری در سمت  چپ بدنه بود تولید شد که می توانست   تا ۱۴ تن بار را حمل کند

بوئینگ ۷۳۷ کلاسیک

به سری دوم بوئینگ  ۷۳۷ که شامل مدل های ۳۰۰ تا ۵۰۰ میباشد   بوئینگ ۷۳۷ کلاسیک  می گویند. این نسخه  برای افزایش برد و ظرفیت بوئینگ ۷۳۷  توسعه یافت  و به دلیل شکل متفاوت موتورش  با مدل قبلی کاملا قابل تشخیص  است

بوئینگ ۷۳۷ سری ۳۰۰

این نسخه در سال ۱۹۸۴ اولین  پرواز خود را انجام  داد و  ۳ متر از نسخه ۲۰۰ کشیده تر بود و طول ان به ۳۳ متر رسیده بود و می تواند در حالت اقتصادی  ۱۴۹ نفر را حمل  کند . بزرگترین تغییر این نسخه  نصب موتور CFM56-3B-1 ساخت مشترک  فرانسه و امریکا است  که محبوبیت بسیار دارد و روی خانواده ایرباس ۳۲۰ نیز نصب شده است. این موتور دارای رانش ۲۰۰۰۰ پاوند بود . این نمونه برد بیشتری داشت  و میزان سوخت داخلی ان به ۲۳۱۷۰ لیتر سریده بود که در نتیجه برد  به ۴۲۰۰ کیلومتر می رسید. کابین تنها دارای دو خدمه شامل خلبان و کمک خلبان بود  و هر  کدام از خدمه دارای دو نمایشگر رنگی  و دو نمایشگر سی ار تی قابل برنامه ریزی  بودند. تا پایان تولید این مدل  در سال ۱۹۹۹ در مجموع ۱۱۱۳ فروند از  ان ساخته شد

بوینگ ۷۳۷ سری ۴۰۰

این نسخه  برای رقابت با ایرباس  ای ۳۲۰ ساخته شد که با ورود به خدمت دارای  ظرفیتی بیشتر از سری ۳۰۰ بوئینگ ۷۳۷ بود. از این رو سری ۴۰۰ دارای  ۳ متر طول بیشتر بود و طول ان به ۳۶ متر رسید  ولی سوخت چنان افزایش نیافته  و ظرفیت سوخت به ۲۳۸۰۰ لیتر رسید  که حدود  ۷۰۰ لیتر بیشتر بود سری ۴۰۰ از موتور CFM56-3B-2 با ۲۲۰۰۰ پاوند رانش بهره می برد  . این نسخه کشیده تر بود و میتواند تا ۱۸۸ مسافر را حمل کند  و بردی مشابه نسخه قبلی داشت. ۴۸۶ فروند از این هواپیما بین سالهای ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۰  میلادی ساخته شد

بوئینگ ۷۳۷ سری ۵۰۰

این نسخه  اخرین نمونه مدل کلاسیک بود . سری ۵۰۰ برای جایگزینی  بوئینگ ۷۳۷ سری  ۲۰۰ ساخته شد و البته تلاش  در کاهش هزینه عملیاتی نسبت به سری ۲۰۰ شد  و در واقع یک نسخه  بهبود یافته سری ۴۰۰ بود که به دلیل طول کمتر(۳۱ متر طول کل) و وزن کمتر بردش بیشتر شده بود و برد ان به رقم ۴۴۴۴ کیلومتر رسیده  بود  . بین سال ۱۹۹۰ تا۱۹۹۹ رقم ۳۸۹ فروند از این نمونه ساخته شد

بوئینگ ۷۳۷۳  (Next Generation)

هنگامی که در دهه۱۹۸۰ ایرباس خانواده ایرباس  ۳۲۰ را ارائه کرد یک تحول بزرگ در جهان هوانبردی  اتفاق افتاد. این خانواده دارای  ظرفیت های مختلف با برد های مختلف بود و از فناوری دیجیتال  با سیم استفاده میکرد از این رو بوئینگ به این فکر افتاد تا یک نسل جدید از خانواده ۷۳۷  برای رقابت توسعه دهد . برنامه ۷۳۷ ان جیدر سال ۱۹۹۳ اغاز شد . هواپیمای دارای  بالی از  نو طراحی شده و داخلی چون بوئینگ ۷۵۷ بود . مساحت  داخلی  ۲۵ درصد و سوخت ۳۰ درصد افزایش یافته بود  و از موتور پیشرفته تر و کابین به روز تر استفاده میکرد. کابین  این نسخ دارای شش نمایشگر رنگی بزرگ بود و از فناوری  دیجیتال با سیم بهره میبرد

بونیگ ۷۳۷ سری ۶۰۰

نخستین نمونه  ۷۳۷ ان جی که در سال ۱۹۹۸ وارد خدمت شد. این نسخه   در واقع ۷۳۷ سری ۵۰۰ با فناوری های جدید  بود و بین سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۵ میلادی  در مجموع ۶۹ فروند  از ان ساخته شد. این نمونه از موتور CFM 56-7B20 با توان ۲۲۰۰۰ پاوند رانش  برخورد دار بود وبا طول ۳۱ متر از همان بدنه سری  ۵۰۰ بهره می برد . برد این نمونه با بیشتری ظرفیت خود یعنی ۱۴۹ نفر  به رقم ۵۶۰۰ کیلومتر می رسید

بوئینگ۷۳۷ سری ۷۰۰

این نسخه  برای جایگزینی  ۷۳۷ سری ۳۰۰ ساخته شد و در سال ۱۹۹۸ وارد خدمت شد. این نمونه از موتور قویتر CFM 56-7B26 با توان ۲۶۳۰۰ پاوند قدرت بیشتر داشت و نصب دو بالچه بر نوک بالها باعث کاهش مصرف سوخت و ایرودینامیک  بهتر شده بود و برد ان ۶۲۳۰ کیلومتر رسیده  بود. این نسخه  ۲متر کشیده  تر و دارای  طول ۳۳ متر بود ولی ظرفیت ان با مدل قبل تفاوتی نداشت.۱۱۸۹ فروند از این نسخه  ساخته شد و هنوز در خط تولید است . نسخه ای از  این نمونه با نام ۷۳۷ سری ۷۰۰ مدل ایی ار  ساخته شد که نسخه دوربرد این پرنده برای مسیر های طولانی ولی کم مسافر بود . این نسخه  ۴۰۵۳۰ لیترسوخت حمل میکند که نسبت به ۲۶۰۰۰ لیتر نسخه اصلی بسیار بیشتر بود و برد ان را به ۱۰۶۵۰ کیلومتر رسیده  بود. تعداد کمی از این نسخه تولید شد

بوئینگ ۷۳۷ سری ۸۰۰

سری ۸۰۰ گل سر سبد خانواده ۷۳۷ است . این نسخه  نمونه کشیده تر سری ۷۰۰ است  و در واقع زمانی که مکدانل داگلاس  به مالکیت بوئینگ در امد، بوئینگ  خط تولید هواپیماهای   سری ام دی را بست و برای جایگزینی انها این مدل را توسعه داد. این نسخه نسبت به سری  ۷۰۰ سوخت بیشتری داشت و ۳۲۰۰۰ لیتر سوخت حمل میکند و ولی تنها ۸۰ درصد یک ام دی در برد مشابه سوخت مصرف میکرد و از موتور CFM 56-7B27 با ۲۷۳۰۰  پاوند رانش بهره میبرد  . این نسخه  در سال ۱۹۹۸ ساخته شده و تا کنون بیش از ۵۰۰۰ فروند ان ساخته شده که پرتعداد ترین نسخه ۷۳۷ است و همچنان  تولید می شود

بوئینگ  ۷۳۷ سری ۹۰۰

کشیده ترین نسخه  ۷۳۷ که با ۴۲ متر میتوان تا ۲۲۰  مسافر را حمل کند. این نسخه  دارای موتور مانند نسخه قبلی است و  برد ان به ۶۰۰ کیلومتر می رسد  . ۵۲ فروند از این نسخه  ساخته شد و از سال ۲۰۰۴ تا کنون سفارشی نداشته است

بوئینگ  ۷۳۷ سری ۹۰۰ مدل ایی ار

نسخه دوربرد تر سری ۹۰۰ که  البته ۳۳ متر طول دارد و ظرفیت ان ۱۴۹ متر است  و برد ان با ۲۶۰۰ لیتر به برد ۶۰۸۰ کیلومتر می رسد  . ۴۸۹ فروند از این نسخه  تولید شده و همچنان در خط تولید است

بوئینگ ۷۳۷ ماکس

این نسخه اخرین نسل بوئینگ ۷۳۷  است که چند سالی است توسعه یافته  و در سال ۲۰۱۷ وارد خدمت خواهد شده. این نسخه  به تازگی در سال ۲۰۱۶ پرواز کرده است . این نسخه دارای   بالی با نوک بال اصلاح شده دارای  دو بالچه Winglet به طرف بالا و پایین برای کاهش مقاومت و پرواز  ارامتر است  که باعث کاهش مصرف سوخت و افزایش سرعت و برد شده است  این تغییر  باعث کاهش ۱۴ درصدی مصرف سوخت  شده  و با ۱۶۲ مسافر و ۲۶۰۰۰ لیتر سوخت دارای  برد ۶۵۰۰ کیلومتر است . کابین ارتقا یافته  و دارای  چهار نمایشگر بزرگ  رنگی  لمسی است و دارای  اچ یو دی  برای خلبان و کمک خلبان است  و از موتور بهبود یافته CFM International LEAP-1B با مصرف کمتر و توان ۲۸۰۰۰ پاوند رانش است

این نسخه  در دو مدل ماکس ۸ با  ظرفیت ۱۸۰ نفر و ماکس ۹ با ظرفیت ۲۲۰ مسافر است. این نسخه  با قیمت  ۱۱۶ میلیون دلار جایگزین نسخه های  فعلی در تولید می شود و همکنون ۳۳۳۰ سفارش دارد و از سال ۲۰۱۷ عملیاتی می شود

مدل های نظامی

بوئینگ ۷۳۷ مانند اکثر هواپیمای تجاری  ساخت بوئینگ  استفاده نظامی نیز شد

تی-۴۳

این نسخه  بر اساس بوئینگ ۷۳۷سری ۲۰۰ برای نقش اموزشی  برای خدمه هواپیماهای  بزرگ در زمینه ناوبری ساخته شد و حتی گهگاه در نقش ارتباطی برای جابجای  پرسنل نیروی هوایی امریکا نیز استفاده شد . ۱۹ فروند از این هواپیما تولید شد  که در سال ۱۹۷۳ تا ۲۰۱۰ میلادی به خدمت گرفته شد

سی۴۰ کیلپیر: نسخه لجستیک  ساخته شده بر مبنای بوئینگ ۷۳۷ سری ۷۰۰سی برای حمل نقل دارای درب  بارگیری کنار  بدنه بود. این هواپیما برای حمل سربازان و تجهیزات  در خود  امریکا استفاده می شود و ۲۱ فروند ان ساخته شد

نسخه هشدار دهنده بوئینگ ۷۳۷: چندنی کشور مانند استرالیا ، ترکیه و کره جنوبی با نصب رادار روی بوئینگ ۷۳۷ سری ۷۰۰ توسط شرکت  بوئینگ نسخه اواکس این هواپیما را به خدمت گرفتند. تا کنون ۱۴ فروند ان ساخته شده است

پی ۸ پوسایدون: نسخه گشت  ضد زیر دریایی ساخته شده برای نیروی دریایی امریکا جهت جایگزینی  با پی ۳ اوریون  ساخته شد و تاکنون توسط هند و انگلستان و استرالیا  نیز سفارش  داده شده است. این نسخه  بر اساس  سری ۸۰۰ ساخته شده است و همکنون در خط تولید است. به زوی مقاله ای در مورد ان خواهیم داشت

بوئینگ ۷۳۷ پر فروش ترین هواپیمای مسافربری  جهان  است که تا کنون بیش از ۹۲۰۰ فروند ان ساخته شده و ۲۰۰۰ سفارش نیز همکنون دارد( نسخه فعلی البته و بیش از ۳۳۰۰ سفارش برای نسخه مکس) و همچنان با در نظر گرفتن نسخه جدید مکس  نیم قرن اینده نیز در خدمت باقی خواهد ماند

عبدالحمید تارخ

www.boeing.com

از سایت منبع این نوشته دیدار فرمایید